نقش سرمایه روانی و انعطاف‌پذیری روانی در پیش‌بینی احساس تنهایی در سالمندان
مقدمه
سالمندی دوره‌ای از زندگی انسان است که با تغییرات بیولوژیک و روانی بسیاری همراه است. این دوره که پس از بازنشستگی و جدایی از فرزندان آغاز می‌شود، ممکن است باعث احساس تنهایی در سالمندان شود. هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش سرمایه‌های روانشناختی و انعطاف‌پذیری شناختی در پیش‌بینی احساس تنهایی در سالمندان است.
مفاهیم و تعاریف
سالمندی و احساس تنهایی
سالمندی فرایندی بیولوژیک است که با کاهش قوای جسمانی و تغییرات فیزیولوژیک همراه است. این تغییرات نه تنها بر جسم بلکه بر روان سالمندان نیز تأثیر می‌گذارد. احساس تنهایی یکی از مشکلات روانی-اجتماعی شایع در بین سالمندان است که می‌تواند باعث بروز حالات نامتعادل روانی مانند افسردگی، ناامیدی و حتی خودکشی شود.
سرمایه‌های روانشناختی
سرمایه‌های روانشناختی به مجموعه‌ای از ویژگی‌های مثبت روانی اطلاق می‌شود که شامل خودکارآمدی، امیدواری، خوش‌بینی و تاب‌آوری است. این ویژگی‌ها می‌توانند به سالمندان کمک کنند تا با چالش‌های زندگی بهتر مقابله کنند و احساس تنهایی کمتری را تجربه کنند.
انعطاف‌پذیری شناختی
انعطاف‌پذیری شناختی به توانایی فرد در تغییر رفتار و تفکر خود در پاسخ به تغییرات محیطی و شرایط جدید اطلاق می‌شود. این ویژگی می‌تواند به سالمندان کمک کند تا با تغییرات زندگی بهتر سازگار شوند و احساس تنهایی کمتری را تجربه کنند.
روش پژوهش
پژوهش حاضر از نوع توصیفی-همبستگی بود. جامعه آماری شامل سالمندان شهر اصفهان در سال ۱۳۹۷ بود. نمونه‌ای شامل ۲۵۳ نفر از سالمندان به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شد. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه احساس تنهایی راسل، پرسشنامه انعطاف‌پذیری شناختی دنیس و واندروال و پرسشنامه سرمایه‌های روانشناختی لوتانز و اولیو بود. داده‌ها با استفاده از روش‌های همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه تحلیل شدند.
نتایج پژوهش
نتایج نشان داد که بین سرمایه‌های روانشناختی و انعطاف‌پذیری شناختی با احساس تنهایی در سالمندان رابطه معناداری وجود دارد (P<0.001). همچنین، سرمایه‌های روانشناختی و انعطاف‌پذیری شناختی توان پیش‌بینی معناداری برای احساس تنهایی در سالمندان داشتند (P>0.05).
بحث و نتیجه‌گیری
نتایج پژوهش نشان داد که سرمایه‌های روانشناختی و انعطاف‌پذیری شناختی می‌توانند نقش مهمی در کاهش احساس تنهایی سالمندان ایفا کنند. بنابراین، توصیه می‌شود که برنامه‌های آموزشی و مداخلات روانشناختی برای تقویت این ویژگی‌ها در سالمندان طراحی و اجرا شوند تا به بهبود کیفیت زندگی و کاهش احساس تنهایی آنان کمک شود.
پیشنهادات
- برنامه‌های آموزشی: تهیه و اجرای برنامه‌های آموزشی برای تقویت سرمایه‌های روانشناختی و انعطاف‌پذیری شناختی در سالمندان.
- مداخلات روانشناختی: طراحی و اجرای مداخلات روانشناختی مانند جلسات مشاوره و کارگاه‌های روانشناسی برای کمک به سالمندان در مدیریت احساس تنهایی.
- تحقیقات آینده: انجام تحقیقات بیشتر برای بررسی تاثیر مداخلات مختلف بر کاهش احساس تنهایی در سالمندان.
منابع
- زارعی و قربانی (1386). تحلیل تأثیرات فرایند سالمندی بر روانشناسی انسان.
- نوغانی، یعقوبی، الهام و مهران (1397). بررسی مشکلات روانی اجتماعی سالمندان.
- اورکی، جهانی و رحمانیان (1396). نقش انعطاف‌پذیری شناختی در کاهش احساس تنهایی سالمندان.
- عباسقلی و مازندرانی (1397). تاثیر سرمایه‌های روانشناختی بر کاهش احساس تنهایی سالمندان.
- اوی، ریچارد، لوتانز و مادر (2011). بررسی ویژگی‌های سرمایه‌های روانشناختی.
- هنریچ و گالون (2006). تحلیل عوامل موثر بر احساس تنهایی سالمندان.
دانلود فایل مقاله:
