تجربه مشکلات جنسی در یک مقطع از زندگی کاملا طبیعی است. درحالیکه مشکلات و تجارب جنسی هر کس متفاوت است، یادتان باشد ممکن است به مشکلات مشابه هم بربخوریم. شاید در صورت روبه رو شدن با این مشکلات احساس تنهایی یا درماندگی یا حتی شرمندگی و ترس به شما دست دهد. افرادی که با اختلال جنسی دست و پنجه نرم می کنند معمولا دچار این احساسات می شوند. به همین دلیل، ماه ها یا حتی سال ها برای درخواست کمک و حمایت تعلل می کنند چون از صحبت درمورد نگرانی ها و تجارب خود می ترسند.
مشکل جنسی امری شایع است و به دلایل مختلف رخ می دهد. در اکثر موارد، این مشکلات مربوط به دیگر سختی ها یا چالش های زندگی است. مثلا اگر مضطرب هستید و دغدغه زیادی دارید، دلتان نمی خواهد رابطه جنسی برقرار کنید یا به کسی نزدیک شوید. این مشکل معمولا خفیف و کوتاه مدت است و با تغییر میزان استرس از بین می رود. مشکلات پیچیده و شدیدتر تاثیر عمیق و بلند مدت دارد که روی جنبه های مختلف زندگی، روابط و حتی میل جنسی تاثیر می گذارد.
اگر نگرانید که شاید دچار مشکل جنسی شده اید، درمورد آن حرف بزنید و از روانشناس یا روانپزشک کمک بخواهید. هرچه بیشتر صبر کنید، مشکل وقت بیشتری برای تشدید شدن و بروز عواقب دارد. درخواست کمک ترسناک به نظر می رسد اما اولین قدم برای فهمیدن علت و کمک به حل یا کنترل آن است. روش های مختلف برای کمک به این وضعیت وجود دارد. مثل سکس درمانی که درمورد حل اختلال جنسی بسیار موثر است. سکس تراپی به شما کمک می کند تا رویکرد سالم تری نسبت به سکس و رابطه ی صمیمانه پیدا کنید و هرگونه مشکل زمینه ای را که روی آرامش و لذت بردنتان از رابطه تاثیر می گذارد کشف کنید.
به چه مواردی مشکل جنسی گفته می شود؟
به طیف گسترده ای از مشکلات که قبل، حین یا بعد از رابطه رخ می دهد، مشکل یا اختلال جنسی گفته می شود. چرخه ی واکنش جنسی (توالی تغییرات عاطفی و فیزیکی که هنگام برانگیختگی جنسی و مشارکت در فعالیت تحریک کننده، مثل خودارضایی یا دخول، رخ می دهد) چهار مرحله دارد: هیجان، فلات، ارگاسم و آرامش. واکنش نشان ندادن بدن حین یک یا چند وضعیت، علامت بروز مشکل است.
چه عواملی باعث بروز مشکلات جنسی می شود؟
عوامل متعددی منجر به بروز اختلال جنسی می شود. معمولا، مشکلات ناشی از ترکیبی از دلایل جسمانی، عاطفی، روانشناختی و موقعیتی است که در ادامه به آن اشاره می کنیم:
عوامل جسمانی: معلولیت، بیماری یا مشکلات بلندمدت نظیر دیابت، بیماری قلبی، اعتیاد به مواد یا الکل.
روانشناختی: بسیاری از اختلالات روانی روی نیاز و واکنش های جنسی تاثیر منفی می گذارد. این موارد می تواند شامل اضطراب، افسردگی، استرس و غیره باشد.
عاطفی: احساس خیانت، نارضایتی در رابطه یا اندوهی که رفع نشده تاثیر زیانباری دارد. پایین بودن عزت نفس نیز روی میزان میل و خواسته ی جنسی تاثیر منفی می گذارد. تجربه ی سوء استفاده ی جنسی در گذشته هم بیشتر از آنچه بدانید موثر است و درنهایت احساس میکنید نمی توانید کاملا وارد رابطه ی جنسی شوید یا از آن لذت ببرید.
موقعیتی: تغییر در روتین روزمره، وضعیت یا شرایط زندگی همگی منجر به بروز مشکلات جنسی می شود. مثلا، اگر اخیرا نقل مکان کرده اید، مشکل مالی دارید یا صاحب فرزند شده اید، این موارد روی عملکرد جنسی تاثیر جدی می گذارد.
رایج ترین مشکلات جنسی چیست؟
شاید احساس کنیم مشکل ما در سکس بسیار شخصی است اما بسیاری از ما به دلیل تجارب، شرایط، نگرانی ها یا جنسیت با مسائل مشابه روبه رو می شویم. می توان به کمک مشاوره به بسیاری از مشکلات جنسی در زنان و مردان رسیدگی کرد، آن را بهبود بخشید یا حتی بر آن فائق آمد.
برخی از مشکلات جنسی که هر کسی ممکن است آن را تجربه کند در ادامه نوشته شده است.
فشار همتا
خوب است در کنار تعدادی از خطرات فیزیکی که هنگام انجام روش های مختلف جنسی باید به خاطر داشته باشیم، به تاثیر عاطفی موقعیت هم توجه کنیم مثلا در نظر داشته باشیم شاید یکی از طرفین بیشتر مشتاق تجربه های جدید است و دیگری برای امتحان چیزی که احساس می کند برایش آماده نیستند تحت فشار قرار می گیرد. این امر منجر به بروز استرس و اضطراب غیر ضروری و یا احساس تنفر و ناراحتی می شود. صحبت صادقانه و آزاد درمورد اهمیت مشارکت در سکس مقعدی قدم مثبتی است برای جلوگیری از بروز مشکل و ناراحتی.
مشکلات حین یا بعد از سکس
این موارد شامل درد، احساس گناه، اضطراب یا تنهایی می شود. ابتدا باید به طرف مقابل اطمینان دهید که هیچ مشکل فیزیکی مانند گرفتگی مهبل (اسپاسم عضلات که باعث می شود رابطه ی جنسی دردناک یا غیر تحمل باشد)، عفونت یا بیماری مقاربتی، عفونتی مثل برفک، گرفتگی یا پارگی غلفه، ورم بیضه، التهاب پروستات یا خشکی واژن وجود ندارد. گرفتن توصیه از پزشک عمومی یا متخصص در کلینیک سلامت جنسی ساده و محرمانه است. اگر از صحبت با پزشک عمومی خجالت می کشید یا دستپاچه می شوید، در منطقه ی خود دنبال کلینیکی بگردید که به وقت قبلی نیاز ندارد. در این صورت نیاز نیست اسم واقعی خود را بدهید.
مشکلات و نگرانی های جنسی به خاطر بالا رفتن سن
با بالا رفتن سن، مشکلات جنسی ظاهر می شود و نگرانی و اضطراب بیشتری درمورد ظاهر بدن، اعتماد به نفس یا شخصیت خود به عنوان فردی جذاب به دنبال دارد. برانگیختگی جنسی از محرک های بصری در مردان دیگر مثل قبل آسان نیست، دیگر مثل گذشته نعوظشان سفت نیست و فاصله ی بین انزال مجدد بیشتر می شود. تغییرات تدریجی در زنان (که اغلب مربوط به یائسگی است) شامل از دست دادن میل جنسی، کاهش یا کمبود خیسی واژن، اختلال در خواب یا تعریق شبانه می باشد. درحالیکه مردان مشکلات مربوط به بالا رفتن سن را باعث نگرانی می بینند، بسیاری از زنان می گویند این تغییرات زندگی جنسی آن ها را بهتر کرده چون این تغییرات باعث شده بتوانند آزادانه درمورد تغییر نیاز هایشان صحبت کنند. به گفته یک مشاور، صحبت کردن تغییر مهمی ایجاد می کند.
اگر افکار خود را با صدای بلند به دیگری بگوییم، احساس آسودگی خاطر می کنیم و بهتر از این است که این افکار مدام در سرمان بچرخد. چیزی در فرایند صحبت کردن اتفاق می افتد که باعث می شود شرایط کاملا تغییر کند.
اعتیاد به سکس
اعتیاد به سکس، که بیش فعالی جنسی هم نامیده می شود، به وضعیتی اطلاق می شود که فرد در آن نمی تواند درمقابل یک فعالیت جنسی بخصوص مانند خودارضایی، تماشای پورن، پرداخت هزینه برای رابطه ی جنسی یا سکس مجازی مقاومت کند یا انجام آن را متوقف سازد. این اعتیاد هم مانند دیگر انواع اعتیاد منجر به احساس تنهایی، پشیمانی، درماندگی، اضطراب، افسوس و شرم می شود. درمان در مطب، برنامه های 12 مرحله ای بازپروری، مشاوره ی خصوصی، گروه درمانی و درمان شناختی-رفتاری از جمله روش هایی است که می توانید برای برطرف کردن معضل اعتیاد به سکس از آن استفاده کنید.
از دست دادن صمیمیت و مشکلات رابطه
بسیاری از افراد نگران از دست رفتن احساس صمیمیت هستند و می پرسند آیا یک رابطه بدون احساس صمیمیت و نزدیکی دوام می آورد؟ اولین قدم برای رفع نگرانی این است که بدانیم چه تفکری از صمیمیت داریم. یکی از خیریه های روابط به نام Relate (همدردی)، کوییزی درمورد سکس و صمیمیت ابداع کرده که در تشخیص علت بروز مشکل، تعیین محرک های عاطفی و نحوه ی افزایش میزان صمیمیت برای بالا بردن حس رضایت و نزدیکی به شما کمک می کند. اگر هردو نفر با تراپیست رابطه یا مشاور زوج ها گفتگو کنند، می توانند علت زمینه ای را پیدا کنند تا محیط امنی برای تعامل و گفتگو ایجاد شود.
متفاوت بودن محرک های جنسی
طبیعی است که در دوره های مختلف رابطه میزان میل جنسی متفاوت باشد. درحالیکه بسیاری از افراد راهی برای کنار آمدن با شرایط پیدا می کنند، کاهش یا افزایش ناگهانی میل جنسی برای بعضی منجر به بروز مشکل در تعامل یا احساس طرد شدن می شود. تراپیست گئوف بوتل درمورد بهبود ارتباط از طریق مشاوره می گوید:
برای ایجاد تغییر لازم است چیز دیگری بین زوج اتفاق بیفتد. این تغییر می تواند مربوط به رفتار، رویکرد یا فرایند تفکر باشد. معرفی الگوی جدید رفتار برای حل مشکل می تواند به چرخش شرایط رابطه کمک کند. مثلا تشخیص اهمیت گوش دادن بجای حرف زدن یا جواب دادن می تواند یک تغییر مفید باشد.
مشکلات پزشکی
ممکن است بیماری مزمن، دیابت یا سرطان روی زندگی جنسی شما تاثیر بگذارد. البته اگر بیماری های فوق در شما تشخیص داده شود لزوما به این معنی نیست که دچار اختلال جنسی می شوید اما استرس و نگرانی ناشی از آن روی سلامت جسمی و روحیتان اثر می گذارد. دیابت UK یک کتابچه راهنما درمورد تعدادی از مشکلات کلیدی که ممکن است درصورت بروز دیابت رخ دهد نوشته است. اگر درحال حاضر سرطان دارید یا قبلا مورد درمان قرار گرفته اید، شرکت تحقیقات سرطان بریتانیا و گروه حمایت از سرطان مکمیلان سوالات متداول، تجارب و مواردی که می توانید برای غلبه به مشکلات جنسی و رابطه ای امتحان کنید گرد آورده اند.
مشکلات جنسی زنان
درد هنگام رابطه
احساس درد هنگام برقراری رابطه ی جنسی، که به آن دیسپارونیا هم گفته می شود، در بین زنانی که یائسه شده اند یا درحال یائسه شدن هستند بسیار شایع است. اندومتروز و کیست تخمدان ازجمله وضعیت هایی است که منجر به درد هنگام رابطه می شود اما مشکلات دیگری مانند خیس شدن ضعیف هنگام رابطه می تواند مربوط به وضعیت روانشناختی باشد. جراحت بافت بخاطر جراحی و بیماری های مقاربتی نیز از دیگر عوامل بروز این وضعیت است.
در برخی از موارد، ممکن است زنانی که در رابطه احساس درد می کنند دچار گرفتگی مهبل باشند. وضعیتی که در آن عضلات اطراف ورودی مهبل بطور غیر ارادی دچار اسپاسم می شود. گرفتگی مهبل در میان زنانی که از دخول می ترسند شایع است و این ریشه در فوبیای بلندمدت از برقراری رابطه ی جنسی یا تجربه ی دردناک و آسیب زا در گذشته مانند تجاوز یا زایمان دارد. علائم گرفتگی ربطی به مشکل در رابطه یا ترس از بارداری هم مربوط است. معمولا از چند روش برای کمک به زنان استفاده می شود تا این مشکل را برطرف کنند اما مشاوره با روانشناس یا روانپزشک در کنار مداخلات پزشکی راه حل سودمندی تلقی می شود.
اختلال ارگاسم
به گفته ی خیریه ی همدردی، از هر چهار خانم یک نفر در یک مرحله از زندگی برای رسیدن به ارگاسم دچار مشکل می شود، درحالیکه ممکن است 35-25% هرگز ارگاسم را تجربه نکرده باشند. اگرچه بسیاری از زنان برای لذت بردن از سکس به ارگاسم نیاز ندارند، ناتوانی در به ارگاسم رسیدن برای برخی از زنان و شریک آنها آزار دهنده است.
دلایل به ارگاسم نرسیدن زنان از هرگونه برانگیختگی جنسی می تواند گوناگون باشد و مواردی از قبیل علت پزشکی تا مسائل عمیق روانشناختی را که روی توانایی آن ها برای «رها شدن» اثر می گذارد در برمی گیرد. عوامل عصبی، مشکلات عروقی یا هورمونی و دارو ازجمله مواردی است که باعث بروز مشکل در ارگاسم می شود. از طرفی، بعضی از زنان از سکس و برانگیختگی جنسی واهمه دارند (اغلب از اینکه کنترل خود را از دست بدهند می ترسند) و بعضی دیگر از رابطه و تحریکات جنسی شریک خود راضی نیستند. اختلالات روحی و روانی مانند افسردگی یا تجربه ی سانحه در گذشته هم باعث اختلال در ارگاسم می شود.
از دست دادن میل جنسی
از دست دادن انگیزه ی جنسی در دوره های خاص از زندگی مانند هنگام بارداری و شرایط استرس زا برای زنان طبیعی است اما در برخی بیشتر دیده می شود. باز هم عوامل روحی و جسمی مختلفی نظیر دیابت، مشکلات رابطه، اختلال هورمون، افسردگی، خستگی مفرط، تجربه دردناک رابطه ی جنسی و اعتیاد به الکل و مواد در این امر دخیل است. کمبود انگیزه جنسی با پایین آمدن میزان طبیعی تستسترون در خانم ها هم پیوند دارد.
در موارد نادر، شاهد بی میلی جنسی هستیم وضعیتی که به خودی خود اختلال محسوب نمی شود اما فرد در این حالت کاملا میل جنسی خود را از دست می دهد. زنان مبتلا به این وضعیت مدام از رابطه ی جنسی می گریزند و تا سال ها هیچگونه رابطه با شریک خود برقرار نمی کنند. بی میلی جنسی، مانند کم اشتهایی عصبی، غالبا ریشه در عوامل روانشناختی دارد و لازم است مشاوره انجام شود تا فردی که از این شرایط رنج می برد به رابطه ی جنسی به عنوان امری طبیعی و سالم نگاه کند نه امر بد و شرم آور.
مشکلات جنسی مردان
مشکل انزال
مشکل انزال بسیار شایع است و مردان معمولا یکی از سه نوع آن را تجربه می کنند:
انزال زودهنگام: زمانیکه فرد هنگام دخول خیلی زود به انزال می رسد. میانگین زمان انزال پنج دقیقه در نظر گرفته می شود بنابراین اگر فرد قبل یا ظرف یک دقیقه به انزال برسد، دچار این مشکل است.
دیرانزالی: به تاخیر در انزال یا عدم انزال حین برقراری رابطه ی جنسی اطلاق می شود. این وضعیت اختلال ارگاسم مردان هم نامیده می شود.
انزال معکوس: این وضعیت که از همه نادر تر است زمانی اتفاق می افتد که اسپرم به جای خروج از مجرای ادرار و سر آلت به عقب و مثانه برمی گردد. در این حالت فرد به ارگاسم می رسد اما منی کم است یا دیده نمی شود.
اختلال جنسی مردان، مانند انزال زودهنگام، نیز مانند مشکلات جنسی زنان مربوط به عوامل روانشناختی و یا فیزیکی است. این موارد شامل استرس و آسیب جنسی در گذشته و بیماری های جسمی مانند دیابت می شود.
اختلال نعوظ
اختلال نعوظ، که ضعف جنسی هم نامیده می شود، وضعیتی است که فرد در آن نمی تواند به اندازه ای نعوظ را نگه دارد که برای برقراری رابطه رضایت بخش باشد. این اختلال نسبتا شایع است و ریشه در مشکلات هورمونی و باریک شدن رگ های خون در آلت بخاطر فشار خون بالا دارد. از دیگر عوامل اختلال نعوظ می توان به استرس، اضطراب و مشکلات روانی درکنار بی حوصلگی جنسی و نگرانی مداوم برای راضی نگه داشتن شریک اشاره کرد. متاسفانه، حتی وقتی علت اولیه ی بروز اختلال نعوظ در مردان برطرف شود، بسیاری از آن ها از ترس تکرار این اختلال باز هم نمی توانند به نعوظ برسند.
چه زمان باید برای مشکل جنسی درخواست کمک کنم؟
قابل درک است که صحبت درمورد مشکلات جنسی برای بسیاری از افراد دشوار و شرم آور است. درنتیجه، برخی از درخواست کمک دوری می کنند. با این حال، اگر در سکوت رنج ببرید، مشکل بدتر و منجر به نارضایتی و استرس زیادی در زندگی شما و اطرافیان (بخصوص شریکتان) می شود. اگرچه ممکن است مشکلات جنسی ریشه در مسائل عمیق تر درون رابطه داشته باشد، اختلال جنسی هم رابطه را به هم می زند. رابطه ی جنسی بخش مهمی از پیوند و ارتباط میان دو نفر که در رابطه هستند را به خود اختصاص داده بطوری که بدون آن، زوج ها از هم دور می شوند. این وضعیت نشان می دهد که باید به فکر راه چاره و درخواست کمک بگردید.
در ادامه به علائمی اشاره می کنیم که نشان می دهد مشکلات جنسی روی رابطه تاثیر گذاشته:
سکس باعث ناامیدی می شود.
سکس دلیل دعوا است.
یک نفر یا هردو احساس می کنند ناراضی است یا شرایط ملال آور شده.
زوج ها از هم جدا می شوند و با هم تعامل ندارند.
یک نفر یا هردو احساس می کنند نادیده گرفته می شوند.
روش های درمان مشکل جنسی چیست؟
اولین قدم این است که برای ملاقات با پزشک عمومی خود نوبت بگیرید تا وضعیت شما تشخیص داده شود و روش های مناسب درمان بررسی شود. پزشک برای تعیین علت اختلال جنسی سوالاتی درمورد سابقه ی اجتماعی، جنسی و پزشکی می پرسد. برای تشخیص علل فیزیکی نیز آزمایش تجویز می شود تا داروی مخصوص به آن ارائه گردد. اغلب دومین اقدام برای حل مشکل زوج هایی که دچار مشکل جنسی هستند سکس درمانی توسط روانشناس یا روانپزشک است (که با عنوان درمان روانی جنسی هم شناخته می شود) و اگرچه صحبت درمورد جزئیات خصوصی و تاحدی شرم آور ترسناک است، صحبت با مشاور می تواند مفید واقع شود.
درمان روانی-جنسی
متخصصان زیادی در دنیا در زمینه صحبت درمورد رابطه ی جنسی و کمک به افراد برای کشف و غلبه بر اختلال جنسی آموزش حرفه ای دیده اند. بخصوص تراپیست جنسی دانش زیادی درمورد انواع اختلالات جنسی دارد و توانایی او در کمک به افراد و زوج ها در تمام سنین برای تشخیص نیاز و امیال جنسی و رفع افکار منفی که روی توانایی آن ها در لذت بردن از رابطه ی جنسی تاثیر می گذارد اثبات شده است.
درمان روانی-جنسی شامل کشف افسانه های خانوادگی و تابو های فرهنگی است که روی رفتار جنسی فرد تاثیر گذاشته. ممکن است این سوالات پرسیده شود: «اگر رابطه ی جنسی قبلا لذت بخش بوده، چه چیزی باعث تغییر آن شده است؟» و «چه چیزی لذت بخش و چه مواردی نا امیدکننده است؟». بدین ترتیب، فرد به بررسی دوباره ی مفروضات و باور هایی می پردازد که عمیقا در او ریشه دوانده و بواسطه ی ارتباط خوب میان روانشناس یا روانپزشک و بیمار، فرصت پیدا کردن پاسخ و برقراری رابطه ی سالم تر فراهم می شود.
مشاور رابطه
مشاوره، که معمولا مشاور زوج ها نامیده می شود، به زوج ها کمک می کند تا ارتباط فیزیکی و درکشان از معنای سکس را کشف کنند. شاید سکس تبدیل به امری مکانیکی شده تا افراد به واسطه آن فاصله ی امنی میان خود برقرار کنند. در اینصورت، طرف مقابل بخاطر از دست رفتن صمیمیت واعتماد، که به آن ها اجازه می داد احساس امنیت داشته باشند و از سکس لذت ببرند، ناراحت است. زمانیکه فرد راهی برای بروز خشم و ناامیدی خود نداشته باشد، از برقراری رابطه امتناع می کند تا این احساسات ممنوعه در اتاق خواب پیاده شود. مواردی که ذکر شد تنها بخشی از مسائلی است که مشاور به آنها می پردازد تا به زوج ها کمک کند آگاهی بهتری نسبت به نیاز و امیال خود پیدا کنند و بتوانند به نتیجه ای برسند که برای هر دو موثر است.
مشاور یا روان‌درمانگر باید چه ویژگی هایی داشته باشد؟
درحال حاضر، هیچ قانون یا قاعده رسمی برای تعیین سطح و آموزش مشاور مربوط به مسائل جنسی وجود ندارد. البته دوره های احراز صلاحیت، دریافت مجوز و کارگاه برای مشاوران در نظر گرفته شده تا دانش خود را در یک زمینه ی خاص بالا ببرند. بنابراین برای اینکه خیالتان راحت باشد بهتر است ببینید تراپیست در مسائل روانی-جنسی آموزش حرفه ای دیده است یا خیر.
